Wanneer ik de poort van Het Klooster in Breda binnen stap, komt de zoete geur van verse appeltaart me al tegemoet. Hoewel ik al jaren langs het monumentale klooster in Breda fiets, is dit mijn eerste bezoek. Ik weet dat je hier tegenwoordig onder andere een herberg vindt en de kloosterbakkerij, en ik ben dan ook benieuwd naar de verhalen achter deze bijzondere plek. De ontvangst in de prachtige kloostertuin belooft in ieder geval al veel goeds.
De geschiedenis van Het Klooster - In de voetsporen van de paters
In 1887 werd de eerste steen van Het Klooster gelegd. Twee jaar later werd de bouw afgerond en was het klooster klaar om ingewijd te worden zodat de paters er in konden trekken. Meer dan 100 jaar werd het klooster vervolgens bewoond door verschillende paters. Tot in 2014, toen de laatste paters verhuisden naar andere kloosters in Nederland
Vandaag de dag is zowel het klooster zelf en de kloostertuin verklaard tot rijksmonument, beschermd stadsgezicht en zelfs tot archeologische vindplaats. Een belangrijk stukje cultureel erfgoed dus voor de stad Breda. Je begrijpt dat ik nu niet meer kan wachten om de rest van het verhaal achter deze bijzondere plek te horen.
Marketingmanager Merijn neemt me vandaag mee op een rondleiding door Het Klooster. Al lopend door de kloostertuin vertelt hij: “Er woonden hier altijd zo’n 30 paters. Bij kloosterlingen denk je misschien aan mensen die de hele dag in de boeken zitten en filosoferen, maar de paters die hier woonden waren heel erg actief."
Zo was de complete kloostertuin bijvoorbeeld het grootste deel van de tijd een nutstuin waarin de paters allerlei gewassen verbouwden. "Ook bakten ze zelf brood in het vertrek waar nu nog altijd de bakkerij zit. Daarnaast waren er ook veel handwerkers bij, die een ambacht uitvoerde in de werkschuur naast de bakkerij. Veel van de meubels die je in het klooster ziet, hebben de paters bijvoorbeeld zelf gemaakt," vertelt Merijn opgewekt.
De rol van Het Klooster - Een eeuwenoude missie
We stappen het hoofdgebouw binnen en komen in de gang op de begane grond die helemaal om de binnentuin heen loopt. Het is een idyllisch gezicht. Dankzij het goede onderhoud van het pand is er weinig verbeelding voor nodig om je voor te stellen hoe de paters hier ooit rondliepen. Op de achtergrond horen we een koor zingen. “Zij huren regelmatig een ruimte voor repetities”, aldus Merijn. Het Klooster betekent op deze manier graag wat voor de cultuursector. Zo traint het circus hier ook regelmatig.
De missie om betekenisvol te zijn voor de medemens komt niet uit het niets. “De paters waren heel erg maatschappelijk betrokken bij de buurt en voorzagen de Bredanaars van eten en andere producten”, legt Merijn uit. “Deze gedachte wilden we voortzetten toen we het klooster in 2014 overnamen. Nu doen we op onze eigen, kleine manier zo goed mogelijk werk voor de omgeving. Daarmee houden we tegelijkertijd zowel het pand en de originele missie in stand en in ere.”
Ondanks dat het kloosterleven steeds meer verdwijnt, wil Het Klooster dus het goede werk, de liefde en inzet voor de omgeving voortzetten, maar dan in een moderner jasje. Het Klooster is een verzameling van heel veel verschillende bedrijvigheden, allemaal gebaseerd op de vroegere missie van de paters: alles wat je doet is uit respect voor de medemens en ook voor de natuur.
De kloostertuin - Een groene oase in de stad
Die missie van de paters is ook terug te zien in de kloostertuin. Een wandeling door deze groene oase middenin de stad mag natuurlijk niet ontbreken tijdens de rondleiding. Merijn wijst naar het enorme gazon: “Vroeger werd dit hele stuk gebruikt voor het verbouwen van gewassen. Dat is nu een stuk minder maar we hebben nog altijd een rij fruitbomen. In de loop van volgend jaar staat de opening van restaurant 'De Kloostertuin' op de planning, waar je kunt brunchen, high tea'en, dineren en picknicken.”
Met deze theetuin willen ze de Kloostertuin meer openstellen voor publiek. Een bijzondere ervaring: thee drinken in alle rust en het groen van de unieke, historische kloostertuin. “We gaan voor een kleinschalige opzet, waarbij de tuin wordt beleefd alsof je op bezoek bent bij de paters.”, vervolgt Merijn. Ja, ik zie mezelf al helemaal zitten met een kopje thee in de hand.
“De tuin wordt onderhouden door een groep vrijwilligers”, gaat Merijn verder. “We hebben een stuk of zestig vrijwilligers. Allemaal met andere beweegredenen. We zien mensen vaak echt opknappen van zo’n dag vrijwilligerswerk. Voor heel veel van deze vrijwilligers is Het Klooster namelijk echt de plek waar ze hun ei kwijt kunnen.”
Zo vertelt hij over een man die hier vlakbij in een centrum voor ouderen woont. Hij heeft altijd een eigen tuin gehad en deed niets liever dan tuinieren. Nu hij alleen nog maar een balkonnetje heeft, vindt hij het heerlijk om te komen werken in de kloostertuin. “Het is fijn om op die manier iets te kunnen betekenen voor anderen.” Met die woorden maken we ons ommetje rond de vijver af en gaan we door naar de bakkerij.
De klooster bakkerij - Ambachtelijke taart met een maatschappelijk tintje
Bij binnenkomst in de bakkerij worden meteen mijn reukzintuigen aangenaam geprikkeld. Dit is de plek waar de beroemde Klooster appeltaart gemaakt wordt. Merijn gaat me voor en vertelt: “De bakkerij is ambachtelijk, al het werk gaat met de hand. Daarnaast is de bakkerij een plek waar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt terecht kunnen. Er werken hier verschillende mensen van de dagbesteding, allemaal met een eigen verhaal. Voor hen is de bakkerij een uitkomst; zij krijgen hier een veilige werkplek geboden waar ze op hun eigen tempo kunnen leren en werken.”
Er worden taarten gesneden door een van de coördinatoren en een medewerker van de dagbesteding die speciaal voor vandaag een mooie jurk aan heeft getrokken. Ze vertelt dat ze inmiddels al bijna twee jaar bij Het Klooster werkt. Ik vraag haar wat ze allemaal heeft geleerd tijdens haar werk in het Klooster. “Veel!”, antwoordt ze beslist. “Ik heb appels leren schillen, deeg leren rollen, taarten leren snijden en nog veel meer!”
Haar enthousiasme doet me glimlachen. Brechtje is de coördinator van vandaag, ze werkt sinds een paar maanden bij het Klooster. “Toen ik de vacature zag, was ik gelijk enthousiast! Ik hou heel erg van bakken en het leek mij erg leuk iets te kunnen betekenen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Deze combinatie maakt dat ik altijd met een voldaan gevoel naar huis ga.”
LABÉ tassen - Tassen van reclamebanners
We verlaten de bakkerij om een kijkje te nemen bij een andere bedrijvigheid waar het Klooster zich mee bezighoudt: tassen van oude reclamebanners. Een super leuk initiatief, want reclamebanners worden anders ook maar weggegooid. Een fleurige verzameling van verschillende soorten tassen ligt in de tijdelijke Klooster winkel uitgestald. Ik herken stukken banners van het Jazzfestival en van Breda Photo. Gaaf!
Er wordt nog gezocht naar een vaste ruimte om de tassen te verkopen, voor nu kun je het beste even een kijkje op de website nemen. Leuk om eens rond te neuzen!
De Herberg - Logeren bij de paters
We sluiten de rondleiding af bij de Herberg. Je hoeft je bezoek aan het Klooster namelijk helemaal niet te beperken tot één dag, je kunt ook gewoon blijven slapen. De Herberg is een bed & breakfast waar je overnacht in de vroegere vertrekken van de paters. Van oorsprong leefden de paters in eenpersoonskamers maar omdat het kooster in de laatste jaren al wat leegliep, konden de kamers wat groter worden gemaakt. Daarom zijn ze nu prima te gebruiken als bed & breakfast.
De Herberg heeft verschillende soorten kamers. De kamers zijn prachtig gerenoveerd en er is trouw gebleven aan de originele uitstraling. “De stijl van de oude paters willen we niet verloren laten gaan. Het is juist de hele ervaring van het slapen in het Klooster, dan moet het ook authentiek aanvoelen”, vertelt Merijn. Bijzonder, zo’n overnachting met een uniek, historisch tintje. En dat middenin het centrum van het Breda.
Toekomstplannen voor het Klooster - De kerk als ontmoetingsplek
Tot slot nemen we een kijkje in de voormalige kerk. Er liggen al een tijdje plannen om de voormalige kerk om te toveren tot horecabestemming, genaamd “Bij de Paters”. Overdag kun je hier terecht voor een moderne variant van de Brabantse koffietafel en in de avonduren zal de kerk dienst doen als Mensa waar dagelijks betaalbare en gezonde maaltijden worden geserveerd. Hierdoor wil Het Klooster sociaal contact en gezond eten toegankelijk maken voor de Bredanaars.
Een ding is zeker: toekomstplannen genoeg voor Het Klooster. Deze verborgen parel achter de historische muren die het straatbeeld van Breda sieren, verdient het om wat minder verborgen te worden.
Liefs,
Laura