Wist je dat er een plek is in Nederland waar het eeuwenoude beroep van edelsmid nog springlevend is? En waar je door ramen van charmante panden zo de smederijen binnenkijkt? Goed verstopt tussen Utrecht en Rotterdam wordt Schoonhoven de Zilverstad genoemd. Al bijna 700 jaar – en tot de dag van vandaag - wordt de zilversmeedkunst er beoefend. Een ambacht overgedragen van generatie op generatie, maar vaak ook uitgevoerd door jonge kunstenaars. Voor iedereen die ‘wat anders’ zoekt – denk knus, gezellig en compact – is Schoonhoven een absolute verrassing. In dit artikel neem ik je mee naar de Zilverstad. En geef ik je tips over mijn favoriete ateliers, de leukste winkels en restaurants in Schoonhoven.

  

Het verhaal achter de Zilverstad

In Schoonhoven vind je de enige vakschool voor edelsmeden in Nederland. Van heinde en verre komen aanstormde smeden en juweliers er de kneepjes van het vak leren. Dat je deze opleiding alleen hier vindt, is niet zonder reden. Sinds de late middeleeuwen is de stad thuishaven voor de zilversmeedkunst. Graaf Jan van Blois maakte van zijn kasteel in Schoonhoven een hof van pracht en praal en dat trok veel edelsmeden aan. Sindsdien wordt de smeedkunst er gekoesterd. Vandaag de dag vind je tientallen werkplaatsen door de hele binnenstad. Je herkent ze aan de meestertekens, die als unieke handtekeningen zijn gegraveerd in zilveren stoeptegels voor de deuren van ateliers.

  

Even een kopje koffie bij BLOOOT - Dag 1: 11.00 uur

De dag begin je goed met koffie bij BLOOOT. Op de hoek van de straat oogt deze all-day brunch bar lieflijk in formaat. Van binnen stoer, sfeervol en intiem. Het concept van BLOOOT is er een zonder opsmuk; letterlijk bloot. Dat betekent pure ingrediënten die voor zich spreken, kneitergoede koffie en matcha. Vanaf mijn ronde tafeltje bij het raam lonken glazen potten met huisgemaakte koek naar me. Een vriendelijke barista tipt me haar favoriet: karamelzeezout met witte chocolade. Ik zwicht en zonder spijt, want het is liefde bij de eerste hap. Tip: combineer je werk met privé, dan is BLOOOT een fijne plek om uren lang achter je laptop te vertoeven.

Adres: Voorhaven 1

  
  

Meekijken met de goudsmid in het atelier in de Veerpoort - Dag 1: 12.00 uur

De Veerpoort van Schoonhoven komt in zicht. De poort is onderdeel van de oude stadsmuur. Een onverwachte plek om een atelier te huisvesten. Hier moet ik even kijken. Na wat gefriemel met de middeleeuwse deur doet iemand voor me open. Ik word begroet door een jonge vrouw. Haar naam is Tessa Tiemessen en ze blijkt de goudsmid des huizes.

Ik loop een atelier binnen waar tijd stil lijkt te staan. Aan de ene kant staan glazen vitrines met sieraden. De andere kant is Tessa’s werkplaats. Overal ligt gereedschap en materiaal en je ziet duidelijk dat hier niet wordt stilgezeten. Tessa neemt plaats aan een werkbank. Ze vertelt dat ze kort geleden in Schoonhoven de opleiding tot goudsmid volgde. Het atelier in de Veerpoort – dat officieel Meesters van de Zilverstad heet – kwam vrij en ze kreeg een kans. Oude ambachten blijken ook van deze tijd zijn. Niet stoffig, maar fris en dat maakt indruk op me.

Wil je ook even binnenkijken in het atelier van Tessa Tiemessen? Haar deur is open van donderdag t/m zaterdag van 12.00 – 17.00 uur.

Adres: Wal 3

  

Langs de leukste winkels en bakkerijen van Schoonhoven - Dag 1: 13.00 uur

Het is najaar en al vroeg op de dag springen de lichtjes aan in de straten van Schoonhoven. Winkelpanden met versierde gevels nodigen uit om een kijkje binnen te nemen. Ik ontdek dat Schoonhoven vol zit met lokale ondernemers met ieder een eigen verhaal. Veel ervan gestart door jonge vrouwen die van hun droom daad maakten. Deze winkels en bakkerijen wil je niet missen tijdens je bezoek aan Schoonhoven:

Delicatessenwinkel Bij Sophie

In een gezellig pand in de Lopikerstraat vertelt Sophie in geur en kleur over haar delicatessen. Van ver weg nodigt de geur van vers gebrande noten je uit bij haar binnen te komen. Het is lekkers zover het oog rijkt. Sophie vertelt me hoe ze ooit werkte in de keuken en tijdens de Coronapandemie besloot om het roer om te gooien. Haar passie voor goed bourgondisch eten stopt ze nu in haar delicatessenwinkel. Iedere week heeft Sophie iets nieuws, dus vraag daar vooral naar als je nieuwsgierig bent. Ik ontdek de herfsttruffels die net bij Sophie zijn geleverd. “Echt een feestje om over je pasta te doen, zelf rasp ik ‘m het liefst heel royaal,” vertelt Sophie. Die truffel – en nog een zakje notenmix – gaan mee voor later.

Adres: Lopikerstraat 30

    

Bakkerij Ministerie van Zoete Zaken

Schuin tegenover Sophie ligt een kleine bakkerij met groene gevel en een zitje. Ministerie van Zoete Zaken, zo staat er op het raam. Dat zoet een serieuze zaak is, daar ben ik het mee eens, en dus moet ik naar binnen. De bakkerij ruikt naar kaneel en boterkoek en de toonbank is goed gevuld. Hier ontmoet ik de vrolijke Jonne, die samen met haar man, nog niet heel lang geleden hun zoete ministerie opende. Naast lekkernijen koop je in de bakkerij ook ambachtelijk zuurdesembrood en eerlijke producten uit de buurt. Ik nam een flink stuk boterkoek mee naar huis. Conclusie: niet normaal lekker (en een beetje ondeugend).

Adres: Lopikerstraat 17

       

Vintage woonwinkel Pand 96

Een paar straten verderop vind je een winkel die je vanaf buiten niet kan missen. Een rode gevel met enorme kerstkrans springt van meters ver in het oog. Dit pareltje heet Pand 96 en laat meteen zien waar het in uitblinkt: het opknappen van antiek mét opsmuk. Denk aan grootmoeders kast in hemelsblauw of die apothekerstafel in magenta. Eigenaresse Hennie geeft samen met haar man en dochter oude meubels een nieuw leven. Vroeger werkte Hennie in de kringloop, zo vertelt ze. Totdat ze zelf begon met antiek opknappen. De rest is geschiedenis, want het gaat zo goed dat mensen van heinde en verre komen. Ben je ook op zoek naar een uniek meubelstuk? Dan moet je echt even langs Pand 96 gaan.

Adres: Koestraat 96

  

Authentiek Italiaans uit eten bij restaurant Forchetta - Dag 1: 19.00 uur

De avond is gevallen en ik heb een reservering staan bij het Italiaanse restaurant Forchetta. Binnen is het al gezellig druk en ik ben meteen gecharmeerd van het interieur. Een donker plafond  met klassieke ornamenten, schilderijen met gouden lijsten en zwarte druipkaarsen geven Forchetta een gotisch-chique sfeertje. Vanuit onze tafel kijken we de open keuken in, waar de chef zijn koks in het Italiaans aanstuurt. We bestellen prosecco en burrata, en zoals het hoort in deze keuken, is alles simpel en smaakvol. Van de risotto en pasta die volgen, tot de tiramisu als toetje. Zet dit restaurant vooral op je lijstje als gek bent op authentiek Italiaans dineren.

Adres: Haven 29

  

Slapen in de monumentale Watertoren van Schoonhoven - Dag 1: 21.00 uur

Vroeger een hoge toren om water op te slaan, vandaag een erfgoedlocatie om te overnachten. Aan de rand van het centrum, tussen de huizen met rode dakpannen, staat een gigantische toren. Dit Schoonhovens icoon is niet te missen. Het leuke: je kan er slapen. Om bij je verblijf te komen klim je een aantal trappen omhoog. Op de onderste verdieping van de Watertoren vind je twee compacte slaapkamers en het sanitair. Loop je nog een trap naar boven dan kijk je in de huiskamer via hoge ramen opeens 360-graden uit over Schoonhoven. Aan de noordkant varen boten rustig voorbij over de rivier de Lek. Draai je een kwartslag, dan zie je de Grote Kerk en de smalle straatjes in de oude binnenstad. Van buiten ziet de watertoren eruit alsof deze rechtstreeks uit Harry Potter komt. Van binnen is het interieur strak en modern. Mijn favoriete moment van dit nachtje in de watertoren? De zonsopkomst. Vanuit een luie stoel, met een warme kop thee in de verte het langzaam licht zien worden. Een relaxed begin van een nieuwe dag ontdekken in Schoonhoven.

Tip: ben je met de auto, dan parkeer je gratis in de omliggende woonwijk.

Adres: Watertoren 25

  

Ontbijten bij Boutique Café Lien - Dag 2: 10.00 uur

Wat is er lekkerder dan wakker worden met een uitgebreid ontbijt? Denk verse sapjes, fruit een goed belegde plak brood. Wanneer ik ’s ochtends binnenkom bij Lien bruist het er al. Dames aan de high tea, vriendinnen aan de koffie; Boutique Café Lien is een plek om samen te komen. Ik ontmoet de vriendelijke Anne-Line (Lien) die hard aan het werk is achter de espressomachine. Deze jonge onderneemster komt uit een lokale bakkersfamilie en is na jarenlang werken in de horeca haar eigen café gestart. Ibiza-chique, berengezellig en het ontbijt smaakt naar meer.

Adres: Haven 43

  

Op bezoek in de werkplaats van Goudsmederij Fijn en Hemels Goud - Dag 2: 12:00 uur

Vrouwen die het eeuwenoude ambacht van smid uitoefenen. Ik ben fan. In mijn zoektocht naar nog meer vrouwen met handen aan de smeedhamer stuit ik op Goudsmederij Fijn en Hemels Goud. Twee ateliers – die van Anoek Huisman en Mariëtta van Bokhoven - onder één dak. Als je de deur van de ateliers binnenloopt, lijkt het alsof je in een oude bibliotheek terecht bent gekomen. Maar in plaats van boeken blinkt er enkel goud in de displays. Goudsmid Mariëtta zit voorin het atelier met twee gasten. Ze zijn in gesprek over het ontwerp van een gouden ring die ze op maat voor hen gaat maken. Ik word verwelkomd door Anoek en mag met haar meekijken op haar werkplaats. Haar stijl is elegant en tijdloos.

  

De Nacht van het Zilver

“Ik maak een bedel voor de ambtsketting die de burgemeester draagt tijdens de Nacht van het Zilver,” vertelt ze terwijl ze met haar brander werkt. Een bijzondere traditie, waar veel lokale smeden aan deelnemen en die elke twee jaar terugkomt. Tijdens de Nacht van het Zilver (op 14 december 2024) zijn veel werkplaatsen ’s avonds open voor publiek. Nieuwe collecties worden gepresenteerd, er vinden live demonstraties plaats en de binnenstad is open om romantisch te kerstshoppen.

Adres: Goudsmederij Fijn en Hemels Goud, Varkensmarkt 4

Op de koffie bij LOIC in zijn conceptstore - Dag 2: 13.00 uur

Op de hoek van het straatje richting de Veerpoort zit het kleinste lifestyle-warenhuis in de wijde omtrek: LOIC. Een speelse conceptstore gerund door niemand minder dan Loic zelf. Vroeger muzikant in het militair orkest, vandaag barista in zijn eigen winkel. Terwijl Loic cappuccino maakt neus ik door de schappen. Er ligt van alles; van ‘Kut’-kaartjes en gekke kerstballen, tot keramische kopjes en flamboyante vazen. Loic is alles behalve beige. Bij koud weer drink je je koffie - natuurlijk met macaron – aan een barretje achter de etalage. In stilte met een krantje of al kletsend met de locals. Deze conceptstore geeft een grauwe dag kleur.

Adres: Tol 12

    

Het zit erop. Zoals beloofd is Schoonhoven een verrassing. Zelfs al heb ik het nu enigszins verklapt. Een stad die een-en-al vakmanschap is, met veel vrouwen aan het roer. Blijf je langer en wil je de diepte in over het zilververleden? Bezoek dan ook het Zilvermuseum. En wil je nog meer tips of inspiratie? Neem dan een kijkje op de website van Zilverstad Schoonhoven. Veel plezier!

Liefs,
Amanda

Ontdek meer cultureel erfgoed - Verdiep je in de verhalen van toen