Waarom en waar we kunnen genieten van duisternis

Nederland is een van de lichtste landen ter wereld. De rijen kassen en industriële plekken branden dag en nacht aardig Watt op. Vanuit de ruimte springt Nederland eruit. En hoe fijn deze lampjes op donkere dagen ook kunnen zijn, het zorgt voor veel lichtvervuiling. Wist je dat lichtvervuiling negatieve invloed heeft op de natuur, dieren en ook op ons?

Tijdens de campagne Nacht van de Nacht wordt er gevraagd je lampen uit te doen. Ervaar de duisternis, wat het met je doet en leer meer over wat het met je omgeving doet. Er worden veel activiteiten georganiseerd, van wandelingen en nachtdieren spotten tot dineren bij kaarslicht. Misschien is er bij jou in de buurt ook wat leuks te doen. 

Sinds de komst van elektrische lampen slapen we gemiddeld 1,5 uur korter. Ons natuurlijke ritme is verstoord doordat we moeilijker melatonine - ons slaaphormoon - aanmaken. En niet alleen het ritme van ons mensdieren raakt van slag, ook dat van de rest van de natuur. 

Vogels raken ´s nachts in de war van de lichtvervuiling en sommige dieren komen te vroeg uit hun winterslaap. 

Als je het mij vraagt zijn de seizoenen een van de dingen die Nederland mooi maakt. Ieder seizoen heeft haar charme, lessen en wijsheden. Nu de dagen weer korter worden en de bomen hun bladeren verliezen, is het ook tijd voor de mensen om weer iets meer naar binnen te keren. Oftewel, tijd om de donkerte aan te kijken. Wij mogen meebewegen met de natuur. In de herfst laten we het overbodige los, in de winter keren we naar binnen om in de lente te worden herboren met nieuwe plannen en frisse levensenergie. In de zomer genieten we van de lange dagen, de warmte en het licht. Maar nu eerst tijd voor de winter, waar donkerte overheerst. 

Klinkt spannend misschien, maar eigenlijk valt dat reuze mee. De natuur is hét voorbeeld om aan te tonen dat er na donker weer licht komt en andersom. We zijn cyclische wezens. Het is tijd om te genieten van de duisternis; binnen in onszelf en buiten, op de donkerste plekken van Nederland. 

Onze Honeyguides zijn al op aardig wat donkere plekjes in Nederland geweest. De een meer op avontuurlijk outdoor vlak, de ander meer op spiritueel vlak. Hieronder tip ik je met liefde vier ervaringen om ook duisternis en donkerte te ervaren, gewoon hier in ons overbelichte landje.

Nederland kent twee Dark Sky Parken. Eentje op Terschelling en eentje op de grens tussen Friesland en Groningen. Op deze plekken wordt er het gehele jaar door tegen lichtvervuiling gestreden. Het is er zelfs zo donker dat je er op een heldere nacht de Melkweg kunt zien. 

Deze donkere plekken zijn een feestje voor de natuur. Planten en dieren worden hier niet gestoord door lichtvervuiling en ook ikzelf genoot toen ik op Terschelling rondliep; de rust en de duisternis waren een genot voor mijn ogen. Een ontspannen gevoel dat zich maar moeilijk in woorden laat vatten. Hoewel het bewolkt was en er dus maar weinig sterren te zien waren, was de rust die de duisternis bracht heerlijk. En we hadden geluk, lichtgevend plankton schitterde als een sterrenhemel onder onze voeten. 

Behalve op deze twee plekken zijn er nog een paar plekken in Nederland waar je goed sterren kunt kijken. Honeyguide Laura schreef er al eens een blog over en ook Honeyguide Melissa bezocht een van de Dark Sky parken tijdens een roadtrip door Groningen. 

Bij de Honeyguide redactie zijn we niet vies van een stukje zelfontwikkeling. En daarbij hoort ook je schaduwkant aankijken en onderzoeken; de donkere stukken, je verdriet, je trauma’s. Hierin komt heel mooi dat cyclische leven terug, al onze emoties zijn als de seizoenen. Soms is er storm, soms schijnt de zon. 

Op deze retraite pagina vind je tal van bijzondere belevenissen waarbij je een uitnodiging krijgt om ook je schaduwkant te onderzoeken. Honeyguide Amanda ondervond het bij het dag retreat van Wijs en Eigen en mij werd een spiegel voorgehouden door de paarden van Chevalja. 

De natuur is ook altijd een goede spiegel, helemaal in combinatie met een flinke wandeling. Twee jaar terug liep ik de Camino de Santiago, een pelgrimstocht in Spanje die het nodige in werking zette om mijn schaduwkant onder ogen te komen. Laten we het de magie van het pelgrimeren noemen. En die magie is ook in Nederland te proeven, bijvoorbeeld op het Gelukkigerwijs Pelgrimspad in Utrecht of een van de andere Lange Afstands Wandelpaden in Nederland. Ook ‘s nachts kun je pelgrimeren, zo liep Honeyguide Laura de nachtwandelroute in natuurgebied Dwingelderveld in Drenthe.

Eén of meerdere dagen in een bos overnachten is natuurlijk heerlijk om tot rust te komen. Dit kan in de knusheid van een huisje met openhaard, maar je kunt ook alleen op nature quest gaan. Tijdens een nature quest ervaar je donkerte en duisternis op een fysieke en spirituele manier. Door de de tijd heen hebben allerlei culturen en religies dit laten zien. Zo vastte Boedha onder Bodhiboom en Mozes in de Sinai woestijn. Door tijd alleen door te brengen in een omgeving die je blootstelt aan de duisternis, vervagen vastgeroeste gedachtepatronen. 

Een interessante manier om dichter bij jezelf te komen en bij de natuur. Honeyguide Laura en ik sliepen ook een nacht in het bos. Niet echt een nature quest, want we hadden een heel gezellig gezelschap tijdens ons Bushcraft weekend. Maar toch was de zelfgemaakte shelter een hele bijzondere manier om de duisternis van de nacht te ervaren. Benieuwd wat het met ons deed? Je leest het hier of luister naar de Honeyguide Podcast over dit avontuur. 

En dit idee van jezelf vinden in de natuur en in het donkerte kun je natuurlijk ook in wat meer luxe doen. In Nederland zijn veel mooie overnachtingsplekken in de natuur. Ook hier kun je bewust even de lampen uitdoen en naar binnen keren of juist genieten van de rust en duisternis van de nacht. Deze unieke overnachtingsplekken zijn vaak buiten de stad en diens lichtvervuiling te vinden, dus grote kans op een mooie sterrenhemel!

Een andere manier om heel bewust de fysieke duisternis te ervaren, is door er creatief mee om te gaan. Leg het vast! Honeyguide fotograaf Angelique geeft je in dit blog vijf tips om schitterende landschapsfoto’s te maken. 

Eén van die tips gaat over het gouden uurtje, het moment dat de zon onder gaat en de overgangsfase naar de duisternis van de nacht begint. Door je lens zie je de wereld nou eenmaal met andere ogen. Welke tint leg jij vast?

Nachtfotografie is natuurlijk ook een tak van sport. Honeyguide fotograaf Adriënne maakte de linker foto op Terschelling en fotograaf Ngoc schoot de rechterfoto op Texel.