Amsterdamse vlindertuin Mot in Mokum

Nicky is de eigenaar van Mot in Mokum. “Als geld geen rol zou spelen, wat zou je dan het liefste doen?” was de vraag die Nicky’s vrienden een paar jaar terug stelden tijdens een avond op het terras. “Dan zou ik een vlindertuin in Amsterdam beginnen”, was Nicky’s antwoord. Als kind was hij al gefascineerd door insecten en de natuur. Dat de natuur over het algemeen geen groot onderdeel is van het volwassen leven, bevalt hem maar niks. Dit kan niet de bedoeling zijn, dacht Nicky. 

Een onderzoek over de achteruitgang van insectenpopulaties gaf de doorslag. In de afgelopen 30 jaar is maar liefst 70% van de vliegende insecten verdwenen en dat is ontzettend zorgelijk. Nicky vertelt: “Ik heb letterlijk het verval meegemaakt. Voor elke vlinder die je nu ziet, had je er vroeger vier meer. Men vraagt zich wel eens af wat voor functie vlinders dan hebben, want je ziet altijd alleen maar berichten over bijen. Maar als er geen vlinders meer zijn, hebben we ook geen rupsen meer en kunnen vogels niet meer eten. Veel mensen zien de noodzaak niet om deze insecten te beschermen, maar zonder hen is de balans in de natuur compleet verstoord. Toen ik dit besefte, ben ik gaan uitzoeken wat je voor vlinders kunt doen.” 

Zes jaar geleden kwam zijn droom uit met de vlindertuin op het terrein van Noordoogst in Amsterdam. “Je hoort alleen maar dat je gewoon meer bloemen moet planten, maar dat is het antwoord niet. Wel vond ik veel andere antwoorden, daar heb ik deze plek omheen bedacht.”

Het allereerste idee voor de tuin, was een tropische vlinderkas waar Nicky allerlei soorten vlinders zou kweken. Maar dit was het toch niet helemaal. Daarom besloot hij om het helemaal om te draaien: de mens in de kas en de vlinders buiten in de vlindertuin. Deze “kas” is ingestoken als expeditietrailer, gevuld met observatieapparatuur, boekjes en posters. Alles om maar zoveel mogelijk over de rupsen en vlinders te weten te komen.

Iets verderop in de tuin staat het Poppenhuis. Hierin vind je vaak het een en ander aan rupsen die langzaam transformeren tot vlinder. Als je geluk hebt, mag je tijdens je verblijf bij Mot in Mokum een vlinder vrij laten! Het is slechts een kwestie van de juiste timing.

De sfeer in de vlindertuin en op het terrein van Noordoogst in Amsterdam, is ronduit relaxed. We hoeven niks en dat voelt goed. Al slenterend over het terrein, komen we langs allerlei leuke plekjes.

Tegenover Mot in Mokum zit bijvoorbeeld Rookt. Geen straf om deze rokerij als overbuur te hebben: de hele dag door vult ons hoekje van het terrein zich met de lekkerste geuren. Eigenaar Niels deed hiervoor heel wat jaren ervaring op als chefkok en combineert tegenwoordig de oude techniek van het roken met de kennis van nu in zijn eigen rokerij. 

Nieuwsgierig lopen we dit weekend rondjes door de vlindertuin rondom onze expeditietrailer. De boekjes over rupsen, vlinders en planten in de hand. Wat er is veel leven tussen het hoge gras. Als je de tijd neemt, opent zich een hele wereld recht voor je ogen. Veel mensen trekken een vies gezicht als je het over insecten hebt, maar zonder deze beestjes leggen wij zelf het loodje. Dit raakt me. Al struinend door Mot in Mokum, vraag ik me hardop af hoe we onze tuin kunnen inrichten voor vlinders en andere insecten. Daar heeft Nicky na zes jaar zelfstudie over de natuur, een antwoord op. 

“Bij het uitzoeken van geschikte vlinderplanten is het belangrijk om onderscheid te maken in waardplant, nectarplant en overwinter-plant. Neem bijvoorbeeld een klimop, die kan al deze functies vervullen in het leven van een vlinder. Hij dient als waardplant: de soortspecifieke plant waar de rupsen van eten. In oktober, wanneer de klimop bloemen krijgt, vormt het een belangrijke nectarplant. Tot slot zijn de bladeren van de klimop perfect om onder te schuilen, vandaar dat het ook een overwinter-plant is voor twee vlindersoorten.” 

Tussen de vlinders zoemen ook heel wat bijen rond in de tuin. Dit zijn wilde bijen, legt Nicky uit. En nee, dat is niet dezelfde als de honingbij. Ken je al die berichten over het redden van de bijen? Het zijn de inheemse wilde bijen die gered moeten worden, niet de exotische honingbij. Iets dat veel mensen niet weten. Zonder de honingbij missen we (bijen)honing en worden onze exotische gewassen minder goed bestoven. Maar onze wilde bijen doen nog steeds meer dan de helft van de bestuiving en doen dat ook nog eens veel secuurder. Deze zijn dus echt onmisbaar: zonder de wilde bij kan de natuur en dus de mens ook niet bestaan.

Toch zijn we steevast bezig met het redden van de honingbij, terwijl deze onze eigen wilde bij verdrijft. Nicky legt uit: “Mensen worden massaal imker en verdrijven met hun honingbijenvolken de wilde bijen. Daarbij zijn de bloemenzaden die uitgestrooid worden veel te exotisch voor wilde bijen met als gevolg dat alleen honingbijen hierop vliegen. Ook producten als natuurhoning van honingbijen worden positief in de markt gezet, terwijl ze een kaalslag zijn voor de natuur. Dan gaan er letterlijk vrachtwagens met korven honingbijen een natuurgebied in, die honingbijen trekken alles leeg en jagen de wilde bijen weg. In de media is zo’n neiging om bijen te koppelen aan honing, terwijl dit onterecht is.” Hoe je wilde bijen helpt? Door het planten van inheemse en biologische planten bijvoorbeeld. Of door het zorgen voor insectenhotels en aarden wallen, 60% van de wilde bijen nestelt namelijk onder de grond.