Wandelen in Laag Holland: van Volendam naar Etersheim

Na de kilometers van gisteren hadden Femke en ik nog wel wat langer plat willen liggen. Maar de dijk roept en wij luisteren gehoorzaam. Met een blarenpleister op mijn kleine teen - ja het is alweer even geleden dat ik langeafstandswandelpaden trotseerde - stappen we een laatste keer door het krakende voorhuis van Hotel Spaander. De ogen op de schilderijen prikken in onze rug. Wat een bijzondere sfeer hangt hier toch. 

Het hotel bevindt zich aan het einde van de hoofdstraat in Volendam en zo lopen we meteen weer de Markermeerdijk op. Het meer straalt rust uit en met Volendam als aangrenzend decor snap ik wel dat de vele schilders hier op af kwamen.

Femke en ik wandelen in stilte. We genieten van de rust. Van de zonnestralen die af en toe door het wolkendek breken. De eerste vijf kilometers vliegen om; tijd voor koffie. 

Bij Paviljoen Strandbad aan de rand van Edam, nemen we plaats aan een tafeltje aan de waterkant. In de verte zeilt een schip voorbij. Voor ons wachten eendjes geduldig op vallende kruimels. We zijn nog steeds stil. Ik weet niet of we beiden gewoon aan het opstarten zijn, of dat we intens genieten van de rust van Laag Holland. Misschien is het een combinatie van beiden. Deze waterkant heeft hoe dan ook iets betoverends. 

We nemen afscheid van de eendjes die rondom ons lopen en wandelen de straat uit naar het centrum van Edam. Bekend van de kaas, maar inmiddels denk ik bij Edam aan het mooie beschermde stadsgezicht. Een dorp vol rijks- en stadsmonumenten, historische gevels en met bloemen en bomen begroeide kades. We wandelen over de Kwakelbrug, een van de weinige houten ‘wipbruggen’ die Edam nog rijk is. Vroeger wipte deze brug omhoog met een stevige ruk aan een ketting (die nu stevig vast zit met een slot). 

We halen broodjes voor onderweg bij Peter Gorter De Echte Bakker en wandelen met een kleine omweg Edam uit. Onze eindbestemming is nog flink wat kilometers verderop, dus voor een dagje Edam moeten we nog eens terug. Het was een pitstop, maar gelukkig is het ook rondom Edam nog schitterend om te wandelen. We klimmen weer de dijk op en luisteren naar de volgende aflevering.

In zo’n 14 afleveringen vertelt Dijk ons heel uiteenlopende verhalen over hoe het is om een Dijk te zijn, hoe hij die rol ervaart en wat hij allemaal beleeft. Momenteel worden sommige plekken op de Markermeerdijk verstevigd, waardoor we af en toe de schapen gedag moeten zeggen en verder wandelen over het asfalt. Ook dat vertelt Dijk, want dat hij af en toe een opknapbeurt krijgt, is wel nodig. Vroeger was iedere landeigenaar zelf verantwoordelijk voor ‘zijn’ stukje dijk. Inmiddels is dat gelukkig niet meer het geval. 

Behalve dat vertelt Dijk ons ook even tussen neus en lippen door waarom Holland, Holland heet. Wanneer ik die vraag kreeg, vertelde ik altijd wat over de gewesten van vroeger, maar Dijk vertelt een ander verhaal: het begint met het drassige, vruchtbare moeras land waar de eerste inwoners van Laag Holland op komen wonen. Mooi, maar niet altijd even praktisch. Er werden sloten gegraven om water te loodsen. De moeraskussens werden zo veenland, wat verzakte: een hol-land bleef achter. Met hier in Laag Holland -6,6 onder NAP als laagste punt. 

Femke en ik kijken elkaar aan. Stel dat Dijk een raam was, dan liepen we nu in een semi aquarium waarin het troebele water van de oude Zuiderzee zes meter boven ons hoofd tegen het glas klotst. Het verhaal van Dijk in combinatie met onze verbeelding zorgt ervoor dat het gevaar van het water ineens heel tastbaar wordt. Ik moet denken aan het verhaal van Rutger Bergman, die een brief schreef aan alle Nederlanders over het verhaal dat het water komt. Luister dat verhaal hier. 

Op dat laagste punt van Laag Holland, komen Femke en ik aan in Etersheim. Een dorpje wat al meerdere keren is opgeslokt door de zee, om vervolgens even verderop opnieuw opgebouwd te worden. 

We worden welkom geheten door Jetty Voermans van stichting Etersheimerbraak. De afgelopen jaren heeft zij zich ingezet voor de komst van het minimuseum De Waterwolf. Een interactief archeologisch mini museum waar je meer leert over de archeologische vondsten in deze regio, de geschiedenis van de Dijk en het gebied eromheen. Naast het museum pronkt een molen en het gezellige terras van Bezoekerscentrum de Breek lonkt.

Nooit gedacht dat er in een gehucht als Etersheim zoveel te leren en te bewonderen viel. En De Waterwolf is nog niet eens alles. Jetty neemt ons mee naar het Schooltje van Dik Trom. Van 1883 tot 1902 gaf C. Joh. Kievit hier les in een klein, eenklassig schooltje. Het waren hoogstwaarschijnlijk de kinderen die meester Kieviet inspireerde voor het schrijven over de kwajongensstreken van Dik Trom. Het klaslokaal is gerestaureerd en doet nu dienst als mini museum. Erg leuk om hier zo spontaan binnen te wandelen. 

Nadat we even in de oude schoolbanken hebben gezeten, merken Femke en ik hoe moe we zijn. Onze voeten hebben wat te verduren gehad op de Dijk. Hoewel we graag naar de overige verhalen van Dijk willen luisteren - de Podcast wandeling route loopt nog door tot in Hoorn - besluiten we dat we de laatste kilometers bewaren voor een andere keer. Etersheim is een mooie eindbestemming. Met zo’n 35 kilometer in de benen, gaan we graag in op het aanbod een lift naar huis te krijgen.

Zin om zelf deze Kijk Luister Dijk wandelroute met Podcast verhalen te lopen? Op deze website vind je meer informatie over de route en Podcastpunten. Ook buiten deze route om is Laag Holland een verrassend veelzijdig gebied. Honeyguide Marit verkende al eens Broek in Waterland, Marken en Monnickendam. Honeyguide Anne-Floor sliep onlangs in Dijkhuisje de Taanman in Grootschermer en zelf ben ik fan van natuurgebied Het Twiske en de theekamer van Mevrouw Cha.

Neem je ons mee op avontuur wanneer je zelf naar Laag Holland gaat? Dat kan via door @heyhoneyguide te taggen op Instagram. Vergeet ook niet de Honeyguide App te downloaden zodat je alle duurzame reistips in je broekzak hebt zitten. 

Liefs, 
Yalou